Giải phẫu mâm đĩa than: Gọi mặt chỉ tên các bộ phận
Quá trình tìm hiểu để mua một chiếc mâm đĩa than cũng tựa như đi mua một chiếc xe máy vậy. Nếu là một tay chơi “tổ lái” sành sỏi, bạn sẽ mua riêng từng bộ phận từ khung xe, tay côn, ống bô đến bình xăng,… để có được chiếc xe ưng ý nhất. Nhưng nếu là người mới chỉ quan tâm tới hình thức của xe và không muốn gặp rắc rối khi lắp ráp các bộ phận, chiếc xe nguyên khối sẽ là lựa chọn khôn ngoan. Tuy nhiên, để chuẩn bị cho những lần nâng cấp, sửa chữa tiếp theo, tốt hơn hết bạn nên biết về những bộ phận cơ bản của chiếc xe, tương tự như chiếc mâm đĩa than vậy.
Bắt đầu từ những thứ cơ bản như là giải phẫu chiếc mâm tích hợp sẵn toàn bộ sẽ giúp bạn dễ dàng biết cách mà chiếc mâm mình đang (hoặc sắp) sở hữu hoạt động ra sao, từ đó có thể tiến xa hơn trên hành trình chơi đĩa than. Vọc Records đã làm sẵn cộng việc khó nhất là “bóc” chiếc mâm Audio Technica LP60X ra và vẽ lại cho dễ tưởng tượng, phần khám phá nhường lại cho bạn.
1. PLINTH, PLATTER, SLIPMAT
Plinth có thể hiểu là thân mâm, là bề mắt đỡ tất cả các bộ phận khác. Chất liệu của thân mâm rất quan trọng vì nó còn bao bọc cả những bảng mạch, động cơ bên trong giúp cho chiếc máy hoạt động trơn tru. Thường chất liệu của thân mâm là gỗ, nhựa hoặc kim loại (như ở trường hợp của AT-LP60X)
Platter là tấm xoay đặt bên trên động cơ giúp cho đĩa chuyển động. Nghe có vẻ chẳng có tác dụng gì nhưng thực ra tấm platter này ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng âm thanh, chủ yếu vì chúng là nơi giữ cho chiếc đĩa không bị rung lắc mà quay với tốc độ chính xác. Platter thường đường làm bằng hợp kim, có trọng lượng hơi nặng để giữ sự ổn định.
Các mâm sẽ thường đi kèm tấm slipmat mặc định của hãng sản xuất. Slipmat là tấm che ngăn cách giữa đĩa và platter, hay nói cách khác là phần duy nhất của chiếc mâm tiếp xúc với bề mặt đĩa. Khỏi phải nói thì đây là vị trí nhạy cảm nhất, vừa phải giữ cho chiếc đĩa không bị trơn trượt, vừa phải đảm bạo độ ma sát không quá cao làm xước đĩa. Hơn nữa, slipmat giống như một tấm chống rung siêu mỏng để một lần nữa cách rung từ platter. Slipmat được làm từ nhiều vật liệu như da, cói, vải dạ, vải len, cao su,… nhưng đều có ưu và nhược điểm riêng. Chẳng hạn như vải len có thể là nơi tích bụi, hoặc cói có thể xuống cấp theo thời gian,… Nhìn chung, nếu không quá quan trọng về chất liệu thì slipmat trở thành cuộc chơi về ngoại hình, vì có rất nhiều mẫu slipmat được hãng thứ 3 bán riêng như phụ kiện.
2. TONE ARM. TONEARM REST
Tone Arm đúng như tên gọi của nó, như một cánh tay đỡ (hầu như) tất cả mọi thứ tạo ra âm thanh. Chiếc tay của AT-LP60X trông có phần đơn giản vì đã được cân chỉnh sẵn và lược bỏ kha khá các bộ phận phức tạp bên cạnh như tạ counter-weight, cần hạ tay cueing lever hay đầu cartridge chưa kim. Giống như các bộ phận khác, một chiếc tone arm tốt sẽ khiến cho chuyển động của máy được mượt mà và làm đúng chức năng, tránh khỏi sự rung lắc. Trong đĩa than, rung lắc là kẻ thù số một vì đây là nguyên nhân gây ra những tiếng ồn, méo không mong muốn. Việc mua một chiếc máy đã được cân chỉnh sẵn là điều cực kì tiện lợi cho những người mới.
Trong khi đó, tone arm rest thì giống như là chiếc giường êm ái của tone arm sau khi miệt mài “quay tay” để phát nhạc. Khi không chạy đĩa nữa, cần tone arm được nhấc khỏi kim và để nghỉ bên cạnh, thường là nơi tone arm rest dựng sẵn. Tone arm rest như một chiếc gờ giữ cho các bộ phận đặt trên tone arm được an toàn.
3. CARTRIDGE, STYLUS, ADAPTER 7”
Cartridge là một trong những bộ phận quan trọng và đắt tiền nhất trên chiếc mâm đĩa. Nằm ở cuối thanh tone arm, đây là nơi giữ kim, đồng thời là khu vực chuyển tín hiệu nhận được từ kim khi ma sát với thành đĩa trở thành tín hiệu analog, từ đó được xử lý và trở thành âm thanh. Cũng vì lí do đó mà cartridge là bộ phận hay được quan tâm và nâng cấp nhất. Một chiếc cartridge thật sự tốt có giá rất cao.
Kim (stylus) là đầu nhọn phía dưới cartridge, đảm nhiệm chức năng là đầu nhận tín hiệu thông qua sự ma sát với rãnh đĩa. Vì đặc trưng của kim mà thường chúng được làm từ các chất liệu rất cứng và bền như kim cương nhân tạo (trong trường hợp của AT-LP60X) đảm bảo thời gian sử dụng lâu. Hành trình của chiếc đĩa than sẽ là tự sự ma sát qua kim chuyển thành rung động, nên đây được coi là điểm chạm đầu tiên của âm nhạc analog.
Adapter 7” đúng như tên gọi của nó, làm một tấm tròn vừa khít với lòng đĩa than kích thước 7inch khi đặt lên mâm. Sở dĩ những đĩa 7” có lỗ như vậy bởi từ trước đây người ta chỉ dùng đĩa 7inch cho máy jukebox phục vụ nơi công cộng, sau này vô tình trở thành tiêu chuẩn sản xuất đĩa ở kích thước này. Mâm đĩa nào cũng sẽ đi kèm một miếng adapter theo sẵn để phục vụ những chiếc đĩa rất “dị” này.
Với những hiểu biết đơn giản như vậy về những bộ phận của đĩa than, bạn có thể hình dung ra cách các bộ phận này kết nối với nhau như thế nào để tạo ra âm thanh. Tuy còn nhiều bộ phận riêng lẻ chưa được kể tên tới, nhưng những thành phần trên là thứ mà một mâm đĩa than bắt buộc phải có. Nếu như bạn muốn có một chiếc mâm tiện lợi, thân thiện và có giá phải chăng, Audio Technica LP60X là sự lựa chọn tốt nhất. Đừng quên Vọc Records vẫn đang khuyến mãi giảm 500k cho mâm đĩa này, nay chỉ còn 4499k/ mâm thôi nhé!
Trả lời