Vì sao đĩa than Nhật “pressed in Japan” lại được săn đón rầm rộ?
Phải nói rằng tại năm 2021 này, vẫn có rất nhiều người Nhật sống với âm nhạc từ những chiếc đĩa analog và trân trọng chúng như người bạn tri kỉ. Người Nhật yêu đĩa than vì rất nhiều lí do, chẳng hạn như bởi vì nó phát ra thứ âm nhạc nguyên bản và sâu lắng, hay bởi thói quen ưa hoài cổ, bảo về truyền thống đến cực đoan của con người xứ mặt trời mọc, hoặc là vì sự chất lượng đến từ chiếc đĩa than. Cũng có thể chính vì niềm yêu thích ấy của con người Nhật Bản mà những chiếc đĩa than Nhật “pressed in Japan” có sự khác biệt về ngoại hình và chất lượng, khiến chúng trở nên giá trị đối với những người yêu thích và sưu tầm đĩa than trên khắp thế giới.
Sức sống mãnh liệt của đĩa than Nhật
Nếu theo dõi Vọc Records từ lâu, chắc hẳn bạn biết rằng Vọc luôn tập trung và đa dạng danh mục những bản đĩa phát hành tại Nhật Bản, thậm chí có phần lấn án những thị trường khác như Mỹ, Châu Âu.
Thực tế trên thế giới, đĩa than đã ra đời vào khoảng những năm 50, thịnh hành vào khoảng những năm 70 và suy thoái để nhường chỗ cho đĩa CD và công nghệ nhạc số nói chung, số người nghe nhạc bằng đĩa than dần chẳng còn nhiều nữa. Trong khi ấy, thị trường Nhật Bản lại theo một dòng chảy khác, khi con người nơi đây vẫn tin vào trải nghiệm âm nhạc analog truyền thống. Do số lượng phát hành mới bị nhỏ giọt, người ta lại quan tâm đến những bản đĩa cũ được truyền tay nhau tại các cửa hiệu đĩa than lâu đời. Thị trường này lớn đến nỗi những nhà sưu tầm ở nước ngoài khi muốn tìm đĩa than cũng phải hướng sự chú ý đến Nhật Bản. Ngọn lửa đam mê đĩa than vẫn cháy âm ỉ chứ chưa bao giờ tắt hẳn.
Cùng với sự hồi sinh của đĩa than cũng như nhu cầu thưởng thức âm nhạc với chất lượng nguyên bản, mong muốn sử hữu ấn bản nhạc vật lý hay giữ gìn những giá trị truyền thống khi sửa soạn thiết bị, đặt chiếc đĩa than lên mâm đĩa rồi thưởng thức âm nhạc của riêng mình, nhiều người bắt đầu tìm kiếm những bản thu tại Nhật Bản. Một trong những thống kê thể hiện rõ xu hướng nghe đĩa than trở lại chính là lượng sản xuất đĩa vinyl tại Nhật Bản đã vượt mức 1 triệu đơn vị vào năm 2018, gấp 10 lần so với 2010.
Đĩa than “Pressed in Japan” thực chất là gì?
Cho dù là ca khúc đến từ Nhật Bản hay bất cứ nơi nào trên thế giới, chỉ cần có thêm mác “Pressed in Japan”, thì ngay lập tức giá trị của những chiếc đĩa ấy tăng rất nhiều trong mắt của giới sưu tầm. Thế nhưng cụ thể thì điều gì khiến cho mọi sự trở nên như vậy?
Không chỉ đơn giản là nguồn gốc xuất xứ, những chiếc đĩa có gắn mác này được đánh giá cao bởi giá trị thực sự của nó, từ dáng vẻ, ngoại hình đến chất lượng đĩa bên trong.
1. Vỏ đĩa độc đáo
Lý do đầu tiên đến từ chiếc vỏ đựng đĩa. Với tôn chỉ “Trông mặt mà bắt hình dong”, thiết kế vỏ đĩa của Nhật Bản thường thu hút rất nhiều người trong giới. Các thiết kế của album, đặc biệt là các album nổi đình đám, thường có artwork cảm giác rất mới mẻ, gọn gàng mà tinh tế. Về mặt chất liệu, bìa đĩa rất bền và chắc chắn. Thậm chí còn có một vài ngoại lệ như bản in ở Nhật Bản có hẳn thiết kế vỏ khác, lấy ví dụ như đĩa Isle of Wight của Jimi Hendrix vừa có ảnh cover khác, vừa là kiểu vỏ gấp không giống như bản đĩa phát hành ở Mỹ.
2. Thắt lưng OBI
Bên cạnh chiếc vỏ độc đáo, điều khiến một chiếc đĩa than trông Nhật Bản nhất chính là chiếc đai OBI. Obi (帯び) mang ý nghĩa gốc là chiếc đai lưng cuốn quanh hông người mặc Kimono để giữ áo không bị tuột ra. Trên đĩa than, Obi là chiếc nhãn cuốn dọc, thường là bên trái của bìa đĩa. Trên Obi sẽ ghi thông tin về đĩa như tên album, nghệ sĩ, ngày phát hành, giá và mã album bằng tiếng Nhật. Obi rất thịnh hành ở Nhật vì nó giúp người mua cũng như người bán tiết kiệm thời gian tìm hiểu đĩa. Nó đem theo 2 lợi ích chính, một là giúp cho dân bản địa không đọc được ngoại ngữ, hai là giúp các hãng đĩa không mất thêm chi phí để in riêng một cái bìa mới phiên bản tiếng Nhật.
Obi khá mỏng manh và dễ rách, đôi khi còn rất hiếm trên những đĩa cũ, nên bản thân nó cũng có giá trị sưu tầm riêng.
3. Chất liệu vinyl đỉnh cao
Trong khi các thị trường như Mỹ thường dùng chất liệu nhựa vinyl được tái chế từ những đĩa cũ nung chảy ra để tiết kiệm chi phí, Nhật Bản hơi “hoang” một chút khi dùng chất vinyl mới 100%. Khỏi phải nói cũng biết, chất vinyl mới cho chất lượng âm thanh tốt hơn hẳn.
Thậm chí, đối với những bản đĩa đặc biệt, các hãng đĩa tại Nhật cũng sử dụng những chất liệu đặc biệt hơn để tạo ra nó. Một trong số đó có thể kể đến công nghệ Everclean Vinyl do Toshiba sản xuất. Những đĩa này có màu đỏ đun đặc trưng và cách điện tĩnh rất tốt, khiến cho chúng bền hơn và khó bị bụi lọt vào, bảo vệ cho đầu kim an toàn.
4. Số lượng in hạn chế
Người Nhật nổi tiếng với việc đặt chất lượng âm thanh lên hàng đầu. Thông thường muốn in một lô đĩa than, người ta dùng một bản đĩa gốc bằng kim loại gọi là Metal Master Disc để ép khuôn cho các bản copy. Các hãng đĩa sẽ in lô số lượng lớn copy trên một đĩa Master đến khi đĩa Master này bị mòn rồi mới đổi Master Disc khác để in tiếp. Điều này gây hậu quả là càng những đĩa in về sau, đường rãnh đĩa được dập lên càng mòn nên chất lượng âm thanh càng giảm.
Tuy nhiên ở Nhật, các hãng đĩa quan tâm đến âm thanh hơn giá cả, nên họ giới hạn rất ít số lượng bản copy được phép dùng trên một đĩa Master Disc. Vì vậy mà gây ra hiện tượng cùng album, bản đĩa ở Nhật sẽ cho cảm giác âm thanh tốt hơn và có một chút chênh lệch giá so với bản ở thị trường khác.
Đó là con chưa kể thị trường âm nhạc Nhật Bản sở hữu những tên tuối huyền thoại của thế giới trải dài từ Rock, Jazz và đặc biệt là City Pop như Tatsuro Yamashita, Mariya Takeuchi, Masayoshi Takanaka, Sadao Watanabe, Kimiko Kasai… Cùng khám phá và lắng nghe những album đĩa than Nhật Bản hay và chất lượng giá rẻ tại Vọc Records bạn nhé!
Trả lời